6 tips om nieuw leiderschap in te zetten voor een lerende organisatie

“Heb oog voor medewerkers, hun ideeën en talenten”

Het onderwijs meer praktijkgericht maken en het leer-werkklimaat binnen de organisaties versterken. Dat is de opdracht waar VVT-organisaties  – en het onderwijs – samen voor staan. Het doel? Meer zorgpersoneel aantrekken en behouden, voor nu én voor de toekomst. Cruciaal hiervoor is dat zowel onderwijs- en zorgorganisaties blijven ontwikkelen. De lerende organisatie als een onderwerp dat van iedereen is binnen de organisatie. Het is speciaal aan leidinggevenden om dit te stimuleren en om hun team handvatten te bieden. Eerder publiceerden we al een interessant artikel over de inzet van de principes van de lerende organisatie. Dit keer kijken we naar nieuw leiderschap en de noodzaak ervan voor een lerende organisatie.

Gertrude Tijssen is locatiemanager van Acht Staten (Evean) en vindt dat ze als leidinggevende een belangrijke rol speelt in de ontwikkeling van een lerende omgeving. Nieuw leiderschap is hierin haar leidraad. “Het betekent dat je oog hebt voor de medewerker en zijn talenten op het werk, maar ook voor de mens erachter”, aldus Gertrude. “En dat je met je mensen meedenkt, ze de ruimte geeft en inzet op hun talent. Nieuw leiderschap is dus ook: medewerkers echt in hun kracht zetten, en zelf de regie laten houden.”

In dit artikel deelt ze haar ervaringen en geeft ze 6 tips waarmee je zelf als manager aan de slag kunt met nieuw leiderschap.

Tip 1. Wees zichtbaar en benaderbaar
Gertrude werkt zelden thuis. Want, zo zegt ze, “zichtbaar en benaderbaar zijn, is een van de belangrijkste elementen van nieuw leiderschap. Daarnaast kies ik er heel bewust voor om mijn agenda zo leeg mogelijk te houden. Door alleen overleggen te plannen die structuur bieden en iets opleveren. Omdat ik er echt voor medewerkers wil zijn, drink ik regelmatig koffie met ze en lunchen we samen.” Gertrude ziet duidelijk een faciliterende rol voor zichzelf: “Dankzij mijn inzet, moeten anderen hun werk goed kunnen doen. Op zo’n manier dat zij daar ook nog eens beter van worden.”

Tip 2. Schep heldere randvoorwaarden
Voor een lerende organisatie is het ook belangrijk om goede randvoorwaarden te scheppen, zo geeft Gertrude aan. “Redt de coördinerend verpleegkundige het bijvoorbeeld niet om op een bepaald tijdstip te starten, omdat zij haar kinderen naar de opvang moet brengen? Dan maak ik afspraken met haar, zodat zij op een ander tijdstip kan beginnen.” Daarnaast vindt Gertrude dat er ruimte moet zijn voor een verkeerde beslissing. “Want dat is nog altijd beter dan geen beslissing”, zo redeneert ze. En als er al sprake is van een verkeerde beslissing, dan wordt deze kort erna geëvalueerd. Op een onderzoekende manier; waarom zijn bepaalde besluiten genomen, en wat zijn de gevolgen? “Hierbij kan het soms zijn dat ik zelf tot een ander inzicht kom. Als leidinggevende moet je heel voorzichtig zijn met je aannames en oordeel”, zo voegt Gertrude toe.

Tip 3. Zet kaders neer
Samen met haar mensen kijkt Gertrude welke kaders zij nodig hebben om goed te kunnen werken. Via (jaar)gesprekken houdt ze vinger aan de pols door te bespreken of mensen nog gelukkig en tevreden zijn in hun werk. En zo niet, wat dan wel de juiste plek voor hen is. Gertrude: “De basis is dat je als leidinggevende de kaders helder hebt. Zodat je daarop duidelijk kunt sturen, ook als mensen buiten die kaders treden. Dit helpt om een zelfstandig team te creëren.” Maar ook voor leidinggevenden zelf levert deze aanpak volgens Gertrude veel op. “Sowieso tijd, maar ook werkplezier en vertrouwen. En processen gaan veel sneller. Je ziet een hoge mate van bereidheid en actiegerichtheid vanuit het team om in te springen. Als er issues zijn, is dit meestal binnen een uurtje opgelost. Er is geen ruis op de lijn; als manager ben je niet bezig met allerlei oneigenlijke taken. Ik heb elke dag ruimte voor onverwachte dingen. Iedereen pakt zijn verantwoordelijkheid en door de duidelijke kaders kun je de kwaliteit leveren die je voor ogen hebt. Kortom, je vergroot de taakvolwassenheid van medewerkers.”

Tip 4. Blijf jezelf ontwikkelen
Volgens Gertrude ben je zelf de grootste hobbel in hoe je als leidinggevende omgaat met je team. Daarom moet je zowel naar je eigen gedrag en communicatie kijken, als dat van je team, vindt ze. “Op dit moment doe ik een online programma in persoonlijke ontwikkeling; leef je mooiste leven. Daarbij deel ik steeds wat ik leer en doe met mijn team, bijvoorbeeld door een boek te geven zoals ‘Je bent zoals je denkt’, dat ingaat op hoe onze gedachten onze dagelijkse realiteit beheersen. Of door meditaties te mailen waar we het dan vervolgens over hebben.”

Tip 5. Stuur cultuur en communicatie bij
Voor de communicatie met het team heeft ze nog een goede tip: spiegelen van gedrag. “Toen ik begon op de locatie waar ik nu werk, zeiden collega’s bij wijze van spreken niet eens ‘goedemorgen’ als er iemand binnen kwam. Ik ben toen gedrag gaan spiegelen. Dan wordt duidelijk hoe het overkomt. Maar ook heb ik teams samengevoegd, nieuwe mensen binnen gehaald die de geldende normen en waarden ter discussie kunnen stellen. En ik heb informele leiders ingezet. Mensen die niet goed functioneerden, heb ik geprobeerd bij te sturen, en als dat niet lukte heb ik ze laten gaan.”

Tip 6. Benut talent
Gertrude heeft dus veel ondernomen om een goed werkend team neer te zetten. Hoe zorg je er als leidinggevende vervolgens voor dat leren een onderwerp van allemaal wordt? Zodat het team zich verder kan ontwikkelen? Goed luisteren, is volgens Gertrude de gouden tip. “Luister naar wat die collega voor goede ideeën heeft. Benut daarnaast het talent en zorg voor een positieve werksfeer. Zorg daarbij dat je eigen hoofd leeg is en dat je de ander echt kunt ontvangen. En: vraag je vooral steeds af of dat wat je doet bijdraagt aan het grotere doel dat je voor ogen hebt.”

Meer weten en zelf aan de slag?
Wil je meer weten over een lerende organisatie en hoe je als leidinggevende hierin jouw bijdrage kan leveren? Houd de website www.lerenwerkenwerkenleren.nl in de gaten; binnenkort vind je hier een pagina speciaal voor leidinggevenden, met praktische en inspirerende voorbeelden, tools, handvatten en Masterclasses. Je kunt je al inschrijven voor de eerste Masterclass ‘Creëer je eigen visieverhaal op leren in jouw praktijk’.