Leidinggevende heeft cruciale rol in bevordering van leren in praktijk

Het onderwijs meer praktijkgericht maken en het leer-werkklimaat binnen de organisaties versterken. Dat is de opdracht waar VVT-organisaties  – en het onderwijs – samen voor staan. Het doel? Meer zorgpersoneel aantrekken en behouden, voor nu én voor de toekomst. Cruciaal hiervoor is dat zowel onderwijs- en zorgorganisaties blijven ontwikkelen. De lerende organisatie als een onderwerp dat van iedereen is binnen de organisatie. Het is vooral aan leidinggevenden om dit te stimuleren en om hun team handvatten te bieden. Maar hoe pak je dit aan? 

Miriam Coevert, Directeur Onderwijs ROC Kop van Noord-Holland en Vincent Plomp, manager Leren & Ontwikkelen bij Omring zijn opdrachtgevers van de actiegroep ‘Organisatieleren: een strategie voor leidinggevenden’, onderdeel van de Taskforce Duurzaam Innoverend praktijkleren die medio 2021 is opgezet om de vernieuwingen in het praktijkonderwijs vorm te geven. De actiegroep ontwikkelt praktische tools en handvatten, masterclasses en inspiratievoorbeelden over organisatieleren en begeleidt leidinggevenden bij de toepassing ervan in praktijkcases. In de Taskforce zitten vertegenwoordigers van zowel het onderwijs (ROC’s) als de praktijk (VVT-organisaties).

De lerende organisatie
Maar wat is dat precies, een lerende organisatie? Miriam: “Het uitgangspunt van een lerende organisatie is ‘collectief leren’. Door mensen – het individu en het team – , de hele organisatie en het netwerk waar die organisatie deel van uitmaakt. Leren is vooral een sociaal, interactief proces, waarin je van elkaar leert. Dus niet alleen in organisaties, maar ook tússen organisaties. In ons geval dus tussen het onderwijs en de praktijk, de VVT-organisaties.” Vincent vult aan: “Een belangrijk kenmerk van een organisatie die lerend is, is dat ze het ook echt wil zijn. Het gesprek erover voeren is niet genoeg. Organisatieleren kent veel facetten, maar binnen deze actiegroep leggen we het accent op de leidinggevende. Deze heeft een cruciale rol in de bevordering van leren en werken in de praktijk.”

Maar, zo geven beiden aan, dat is vaak nog moeilijk vorm te geven. Zo is ruimte maken voor leren in de dagelijkse praktijk vaak complex en dus niet vanzelfsprekend. Miriam: “Dat vraagt dus om een strategie: een systematische aanpak voor de schaarse tijd, middelen en aandacht die er is om het te beleggen, en om er de goede focus aan te kunnen geven.”

Handvatten
Leidinggevenden zijn dus cruciaal om continu leren een vast onderdeel te maken van de organisatie, en in het dagelijks werk. Maar hoe doe je dat? Miriam: “Het begint sowieso met je eigen houding en gedrag. Dat is van grote invloed op je medewerkers. Samen werken en samen leren kun je zien als een vaardigheid die je kunt ontwikkelen. En als iets dat je zelf ook belangrijk vindt, en belangrijk wilt maken. Door er echt aandacht voor te hebben en interventies te doen. En bewust stil te staan bij leerprocessen, door samen te reflecteren. Je kunt het leren natuurlijk niet afdwingen, maar wel faciliteren en beïnvloeden.”

Naast je eigen houding en gedrag, is het ook belangrijk om het leren te organiseren en vast te leggen. Miriam gaat verder: “Bijvoorbeeld door onderwijs-praktijkpartnerschap in een bepaald project of initiatief officieel te beleggen. Maar ook door systemen en processen in te richten die nodig zijn voor leren in het dagelijks werk.” Tot slot is focus een belangrijk punt. Miriam: “Maak een koppeling met het organisatie- en teamdoel, zodat iedereen begrijpt waarom het leren nodig is. Als professional ben je eigenlijk nooit uitgeleerd en kun je bijdragen aan je eigen vakontwikkeling en de kwaliteit van de zorg door steeds het beste uit jezelf en anderen te halen.”